ul. Kinowa 16, 04-017 Warszawa

Uzależnienie, klinicznie określane jako zaburzenie związane z nadużywaniem substancji, jest złożoną chorobą mózgu i ciała, która wiąże się z kompulsywnym używaniem jednej lub więcej substancji pomimo poważnych konsekwencji zdrowotnych i społecznych. Uzależnienie zaburza obszary mózgu odpowiedzialne za motywację, uczenie się, osąd i pamięć.

Alkoholizm jest chorobą przewlekłą, która z czasem się pogarsza. Podobnie jak wiele chorób przewlekłych, można ją zdiagnozować i leczyć, ale nie wyleczyć, i niesie ze sobą ryzyko nawrotu choroby.

Jednym z podstawowych pytań, które wiele osób zadaje na temat uzależnienia, jest to, dlaczego alkoholizm uważa się za chorobę przewlekłą, a dokładniej – czy alkoholizm jest chorobą?. Istnieje wiele podobieństw między uzależnieniami, a innymi chorobami przewlekłymi. W tym artykule dokonamy przegląd składników i podobieństw między alkoholizmem, a innymi chorobami przewlekłymi.

Co to jest choroba przewlekła?

Chorobę przewlekłą klasyfikuje się jako długotrwałe zaburzenie, które może być postępujące lub związane ze stosunkowo normalnym biegiem życia, pomimo pewnych niedogodności w zakresie fizycznego lub psychicznego funkcjonowania. Choroba przewlekła trwa dłużej niż trzy miesiące w roku, bądź wymaga hospitalizacji przez jeden miesiąc. Jest to stan postępujących i nieodwracalnych zmian. 

Do chorób przewlekłych należą m.in. nowotwory, choroby układu krążenia, zakażenie HIV, stwardnienie rozsiane, powikłania po udarze mózgu, reumatoidalne zapalenie stawów, drgawki, osteoporoza i otyłość.

Co to jest alkoholizm?

Alkoholizm polega na spożywaniu alkoholu w nadmiernych ilościach i braku możliwości kontrolowania spożywania alkoholu. Ktoś, kto ma zaburzenia związane z nadużywaniem alkoholu, nie jest w stanie poradzić sobie z piciem. Alkoholizm można scharakteryzować jako łagodne, umiarkowane lub ciężkie, a każda kategoria ma swoje własne objawy i skutki uboczne.

Alkoholizm jest problemem na poziomie osobistym, rodzinnym i społecznym. Alkoholizm osłabia zdrowie osoby uzależnionej, uszkadzając wątrobę, mózg i serce, prowadząc do chorób, a nawet do śmierci. Osoby uzależnione są również bardziej narażone na doznanie obrażeń, zranienie kogoś innego lub problemy w związku czy problemy finansowe, które mają wpływ na ich bliskich, zwłaszcza dzieci. Wpływ alkoholizmu na społeczeństwo obejmuje zgony i urazy spowodowane przez pijanych kierowców, wysokie koszty opieki zdrowotnej i spadek produktywności.

Co powoduje alkoholizm?

Nie ma jednej przyczyny zaburzeń związanych z używaniem alkoholu. Zamiast tego jest to kombinacja czynników, które zwiększają ryzyko uzależnienia. Następujące czynniki ryzyka przyczyniają się do zaburzeń związanych z używaniem alkoholu:

  • Picie przed 15 rokiem życia;
  • Genetyka i historia rodziny;
  • Zaburzenia zdrowia psychicznego i historia traumy;
  • Intensywne używanie alkoholu i upijanie się.

W wielu przypadkach to połączenie czynników genetycznych i środowiskowych, takich jak stres lub trauma, które prowadzą do rozwoju zaburzeń związanych z używaniem alkoholu. Ludzie, którzy zaczynają pić wcześnie (przed 15 rokiem życia) są bardziej narażeni na uzależnienie niż ludzie, którzy zaczęli pić np. po 18 roku życia. 

Kiedy alkoholizm staje się chorobą

Określenie, kiedy spożywanie alkoholu staje się alkoholizmem, może być trudne, ale mówiąc najprościej, często dzieje się tak, gdy dana osoba traci kontrolę nad spożywaniem alkoholu. Można zacząć pić od niechcenia, a potem bardziej intensywnie. Może to stanowić problem nadużycia, ale niekoniecznie chorobę alkoholową. Alkoholizm zwykle staje się chorobą, gdy:

  • Próbuje się nieskutecznie przestać pić;
  • Kontynuuje się picie pomimo czasami skrajnie niekorzystnych i niebezpiecznych skutków;
  • Doświadcza się objawów odstawiennych, gdy tylko próbuje się przestać. 

Lekarze i specjaliści mogą zdiagnozować, kiedy alkoholizm staje się chorobą, korzystając z zestawów kryteriów ustalonych przez ekspertów w celu opisania oznak i objawów alkoholizmu.

Dlaczego więc alkoholizm jest uważany za chorobę przewlekłą?

Alkoholizm jest uważany za chorobę przewlekłą z kilku powodów. Ma pewne elementy dziedziczności, co oznacza, że istnieją elementy genetyczne, które mogą występować w rodzinach. Czynniki środowiskowe są również częścią równania. Jeżeli weźmie się pod uwagę cukrzycę, inną przewlekłą chorobę, można zauważyć, że zachorowanie na cukrzycę zależy od kombinacji genów rodziny i osobistych wyborów dotyczących stylu życia, takich jak dieta i ćwiczenia. Alkoholizm jest podobny. Można być genetycznie bardziej predysponowanym do rozwoju alkoholizmu, jeśli ma się członka rodziny lub przodka, który był uzależniony od alkoholu. Dorastanie w środowisku, w którym alkohol jest powszechny, przyczynia się do tego ryzyka. 

Podobnie, jak inne choroby przewlekłe, alkoholizm można zidentyfikować i zdiagnozować na podstawie pewnych objawów i można nim zarządzać za pomocą profesjonalnego leczenia. Możliwości leczenia często obejmują kombinację leków, terapii i leczenia poznawczo-behawioralnego w warunkach szpitalnych i ambulatoryjnych.

Kiedy alkoholizm i inne choroby przewlekłe nie są odpowiednio leczone i zarządzane, możliwy jest nawrót. Chociaż nie zawsze można wyleczyć cukrzycę, można ją kontrolować za pomocą leków i wyborów związanych ze stylem życia, takich jak ćwiczenia i zdrowa dieta. Jeśli przestanie się robić te rzeczy, cukrzyca wymknie się spod kontroli i wystąpią niekorzystne konsekwencje.

Alkoholizm podobnie nie ma lekarstwa i niesie ze sobą ryzyko nawrotu. Jeśli jednak uczestniczy się w programie odwykowym dla alkoholików lub w grupie, takiej jak AA, wprowadza się zmiany w stylu życia i potencjalnie przyjmujesz określone leki, możesz mieć to pod kontrolą. W przeciwnym razie naraża się ryzyko nawrotu. 

Leczenie alkoholizmu warto wspomóc wszywką alkoholową (Esperalem). To lek, który wszywa się pod skórę, a zawarta w nim substancja, czyli disulfiram, w połączeniu z alkoholem wywołuje liczne nieprzyjemne objawy. Disulfiram blokuje dehydrogenazę aldehydową, enzym biorący udział w metabolizmie alkoholu w wątrobie. Sprawia to, że w organizmie gromadzi się aldehyd octowy, którego kumulacja wywołuje dolegliwości związane z zatruciem alkoholem.

Postępujący charakter alkoholizmu to kolejny powód, dla którego uważa się go za chorobę przewlekłą. Alkoholizm przechodzi przez etapy, a pewne objawy i zachowania wyznaczają każdy etap. Na przykład, podczas wczesnego stadium alkoholizmu, osoba zwykle pije większe ilości i staje się bardziej tajemnicza lub nieuchwytna w kwestii tego, co robi. W miarę postępu alkoholizmu zachowania wymykają się spod kontroli i pojawia się więcej objawów zdrowotnych.